NATËN

Darka ishte në të mbaruar. Glebovi po lëpinte pa u ngutur gavetën, po mblidhte me kujdes nga tavolina thërrimet e bukës me pëllëmbën e majtë dhe, duke e afruar te goja, i lëpinte thërrimet nga pëllëmba. Ai nuk po i gëlltiste dhe e ndjente se si pështyma në gojë po e pështillte e dendur dhe e etshme lëmshin e thërrimeve të bukës. Glebovi nuk do të ishte në gjendje të thoshte, nëse i shijonte apo jo. Shija është diçka tjetër, shumë e varfër në krahasim me atë ndjesi marramendëse dhe mekëse që shkakton ushqimi. Glebovi nuk ngutej të gëlltitej, buka tretej vetë në gojë dhe tretej shpejt.

Sytë e thelluar dhe të shndritshëm të Bagrecovit nuk po e shqisnin vështrimin e tyre nga goja e Glebovit, askush nuk do të kishte një vullnet kaq të fuqishëm, sa të shkëpuste vështrimin nga ushqimi që zhdukej në gojën e një njeriu tjetër. Glebovi gëlltiti pështymën dhe menjëherë Bagrecovi i ktheu sytë nga horizonti, drejt një hëne të madhe ngjyrë portokalli që po zvarritej në qiell.

- Eshtë tamam koha, - tha Bagrecovi.

Ata ecën të heshtur nëpër një shteg drejt shkëmbit dhe u ngjitën mbi një bregore të vogël, që rrethonte një kodër. Megjithëse dielli nuk kishte shumë kohë që kishte perënduar, gurët, që ditën t'i përcëllonin tabanët e këmbëve përmes gallosheve prej gome të veshura pa çorape, tani ishin krejt të ftohtë. Glebovi mbërtheu bluzën. Ecja nuk po e ngrohte.

- Eshtë larg? - pyeti ai duke pëshpëritur.

- Larg është, - u përgjigj Bagrecovi me zë të ulët.

U ulën të pushonin. Nuk kishin për çfarë të flisnin, nuk kishin as për çfarë të mendonin, çdo gjë ishte e qartë dhe e thjeshtë. Në sheshin që ndodhej në fund të bregores ishin ca grumbuj gurësh të shkulur dhe myshku të tharë.

- Unë mund të vija edhe vetëm, - u zgërdhi Bagrecovi, por dy vetë sikur është më qejf. Pastaj për mikun e vjetër...

Ata i kishin sjellë me të njëjtën anije vitin e kaluar.

Bagrecovi u ndal: "Duhet të shtrihemi, përndryshe na shohin".

Ata u shtrinë dhe filluan të hidhnin gurë anash. Gurë të mëdhenj. Gurë të tillë, që nuk mund t'i ngrenë dhe t'i zhvendosin as dy vetë, nuk kishte, sepse njerëzit që i kishin hedhur ata në mëngjes, nuk ishin më të fortë se Glebovi.

Bagrecovi shau me zë të ulët. Ai kishte gërvishtur gishtin dhe filloi t'i rridhte gjak. I hodhi plagës ca rërë, shkuli një copë pambuk nga xhupi, e shtrëngoi pas plagës, por gjaku nuk po ndalonte.

- Mpiksje e keqe, - i tha mospërfillës Glebovi.

- Ti mos je mjek? - pyeti Bagrecovi duke thithur gjakun.

Glebovi nuk u përgjigj. Koha kur kishte qenë mjek iu duk shumë e largët. Dhe a kishte ekzistuar kjo kohë? Tepër shpesh ajo botë prapa maleve, prapa detrave i dukej atij si një ëndërr, si një trillim. Reale ishte minuta, ora, dita - nga ngritja në mëngjes deri në sinjalin e fjetjes, më tutje nuk gërmonte dhe as që kishte forca për të gërmuar. Si të gjithë.

Ai nuk e dinte të kaluarën e atyre njerëzve që e rrethonin dhe as që interesohej ta dinte. Megjithatë, sikur nesër Bagrecovi ta shpallte veten doktor të filozofisë ose mareshall të aviacionit, Glebovi do ta kishte besuar, bile pa asnjë lëkundje. A kish qenë ai vetë ndokur mjek? Kishte humbur jo vetëm automatizmin e gjykimit, por edhe automatizmin e vrojtimeve. Glebovi e shihte se si Bagrecovi thithte gjakun nga gishti i fëlliqur, por asgjë nuk i tha. Kjo gjë sa i rrëshqiti në vetëdije, por vullnet për t'u përgjigjur as që gjeti në vetvete dhe as që kërkoi. Ajo vetëdije që i kishte mbetur akoma dhe që ndoshta nuk ishte vetëdije njerëzore ishte fare e topitur dhe tani ishte e drejtuar vetëm drejt një qëllimi - si t'i hiqte gurët sa më shpejt.

- Eshtë e thellë, me siguri? - pyeti Glebovi kur u ulën të pushonin.

- Si mund të jetë e thellë? - tha Bagrecovi.

Dhe Glebovi e kuptoi se kishte pyetur kot dhe se gropa vërtet nuk mund të ishte e thellë.

- Ja tek është, - tha Bagrecovi.

Ai preku një gisht njeriu. Një gisht i madh këmbe dilte që poshtë gurëve, në dritën e hënës ai dukej fare qartë. Gishti nuk ngjante me gishtërinjtë e Glebovit apo të Bagrecovit, por jo për shkak se ishte pa jetë dhe i ngrirë, në këtë drejtim nuk do të kishte shumë ndryshim. Thoi në këtë gisht të vdekur ishte i prerë, ndërsa vetë gishti ishte më i mbushur dhe më i butë se i Glebovit. Ata hoqën shpejt gurët, me të cilët ishte mbuluar trupi.

- Fare i ri, - tha Bagrecovi.

Të dy ata e tërhoqën me vështirësi trupin prej këmbësh.

- Sa i shëndetshëm, - tha Glebovi, duke iu marrë fryma.

- Po të mos ishte kaq i shëndetshëm, - tha Bagrecovi, do ta kishin varrosur siç na varrosin ne dhe s'kishim pse vinim sot këtu.

Ata ia përkulën krahët të vdekurit dhe i hoqën këmishën.

- Brekët i paska krejt të reja, - tha i kënaqur Bagrecovi.

Ia hoqën edhe xhupin. Glebovi e fshehu boçen me rroba nën xhup.

- Më mirë vishi, - tha Bagrecovi.

- Jo, nuk dua, - pëshpëriti Glebovi.

Ata e shtrinë të vdekurin përsëri në varr dhe e mbuluan me gurë.

Drita e kaltër e hënës që po lindte binte përmbi gurët, mbi pyllin e rrallë të tajgës, duke bërë që çdo bregore, çdo dru të shfaqej në një dritë të veçantë, jo si ditën. Çdo gjë dukej e vërtetë në mënyrën e vet, por jo ajo që ishte ditën. Kjo ishte si një pamje e dytë, natësore, e botës.

Rrobat e të vdekurit u ngrohën në gjirin e Glebovit dhe nuk dukeshin më si të huaja.

- Sikur ta ndizja njëherë, - tha Glebovi ëndërrimtar.

- Nesër do ta ndezësh.

Bagrecovi buzëqeshi. Nesër ata kanë për t'i shitur rrobat, do t'i këmbejnë me bukë dhe mbase do të mund të sigurojnë dhe pak duhan...

Copyright©1990 by Translator.